آموزش تخصصي قرآن در يك قالب و كلاس آموزشي واحد محقق نمي‏ شود/ قاری جمهوری اسلامی ایران باید سواد علوم قرآنی هم داشته باشد

به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه رادیویی «افق» با اجرای محمدرضا پورمعین و با حضور رضا صلح‌جو، استاد قرآن و پیشکسوت قرآنی و محمدتقی میرزاجانی، رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن و دبیر طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و مدرسان قرآن کریم پخش شد.

در ابتدا رضا صلح‌جو پیشکسوت قرآنی اظهار کرد: از آنجا که قاریان ایران بهترین قاریان قرآن در سطح جهان هستند، نمی‌توانیم بگوییم که اینها آموزش‌های تخصصی ندیده‌اند، به این دلیل که قاریان ما در مقایسه با قاریان دیگر کشورها اگر در مرحله اول نباشند پس از قاریان حرفه‌ای مصر از دیگر قاریان جهان بالاتر بوده و در صدر قرار دارند.

وی ادامه داد: قاریان حرفه‌ای و اساتید قرآن کشورمان دارای تخصص‌های خوبی هستند و با دانشی که دارند، آخرین کتاب‌های تخصصی که در مصر چاپ می‌شود را مطالعه می‌کنند و می‌توان به جرأت عنوان کرد که تعدادی از قاریان ما از این جهت دارای تخصص‌های لازم هستند.

صلح‌جو با یادآوری اینکه آموزش‌های قرآنی در کشور عمومیت نداشته و در اختیار همه مشتاقان قرار نمی‌گیرد، افزود: هرچند که تخصص‌های لازم علم القرائات، تجوید و صوت و لحن در کشور وجود دارد اما یکی از رسالت‌هایی که به عهده رسانه‌های قرآنی کشور قرار دارد این است که این رسانه‌های قرآنی باید یک بسترسازی در این حوزه داشته و زمینه‌ای را فراهم کنند تا مشتاقان علم قرائت، راه‌های دستیابی به تخصص قرآنی را بشناسند و از طریق این راه‌ها به تخصص‌های لازم برسند.

پورمعین از محمدتقی میرزاجانی مسئول طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و مدرسان قرآن کریم شورای عالی قرآن، خواست تا مطالبی را درباره سومین دوره این طرح بیان کند که میرزاجانی در این بخش با بیان اینکه، هم‌اکنون مرحله ثبت‌نام سومین دوره این طرح را پشت سر می‌گذاریم، گفت: ثبت نام در این طرح از طریق سایت شورای عالی قرآن انجام می‌شود و آخرین مهلت ثبت‌نام در این طرح نیز تا 15 بهمن‌ماه، خواهد بود.

وی ادامه داد: افرادی که در سومین دوره طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و اساتید قرآن ثبت نام می‌کنند براساس آیین‌نامه این طرح، باید تلاوت داشته باشند و قطعه تلاوت خود را برای ما ارسال کنند؛ همچنین مدرسان شرکت‌کننده در این طرح نیز علاوه بر تلاوت، باید یکی از تلاوت‌های قاریان مصری را نیز تحلیل کنند و این تحلیل‌ها را از طریق سایت تلاوت برای ما ارسال کنند.

میرزاجانی در ادامه سخنانش افزود: پس از ارسال تلاوت قاریان و اساتید قرآن، آزمون‌های متعددی برای تعیین سطح شرکت‌کنندگان در تمامی حوزه‌ها و به شیوه‌های مختلف برگزار می‌شود و یک قاری ممتاز علاوه بر تلاوت باید بر حفظ قرآن هم مسلط باشد و در آزمون‌های مختلف شرکت کند تا بتواند مدرک درجه دو و درجه یک قرائت قرآن را دریافت کند.

دبیر سومین دوره طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و اساتید قرآن کریم یادآور شد: شرکت‌کنندگان در این طرح تا آبان‌ماه سال آینده باید مراحل مختلفی را پشت سر بگذارند تا بتوانند بالاترین مدرک تخصصی را در حوزه قرائت یا مدرسی قرآن دریافت کنند.

وی با یادآوری اینکه در دومین دوره طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و مدرسان قرآن کریم، هزار و 500 نفر از طریق سایت شورای عالی قرآن ثبت نام کرده بودند، گفت: در دومین دوره این طرح 29 نفر آزمون‌های مختلف را با موفقیت پشت سر گذاشته و به آزمون مدرک درجه دو قرائت قرآن رسیدند.

رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن ادامه داد: طرح ارزیابی و اعطای مدرک به قاریان و اساتید قرآن کریم در واقع، ترسیم یک وضعیت مطلوب و ایده‌آل است که البته دست نیافتنی نیست و معتقدیم کسی که قاری جمهوری اسلامی ایران است باید سواد علوم قرآنی هم داشته باشد.

وی افزود: هرچند که در حال حاضر نسبت به ایده‌آل‌ها ممکن است فاصله داشته باشیم اما اگر این امر نهادینه شود خیلی از استرس‌ها که در مسابقات قرآن وجود دارد در این طرح مرتفع می‌شود و هیچ محدودیتی نیز وجود ندارد، زیرا آزمون‌های این طرح در شرایط بسیار آرام و بدون استرس اجرا می‌شود و در اجرای این طرح مانند مسابقات قرآن نفر اول تا سوم نداریم بلکه هر تعداد از شرکت‌کنندگان که آزمون‌ها را با موفقیت پشت سر بگذارند مدرک قرائت و استادی قرآن را دریافت می‌کنند.

پورمعین از استاد صلح‌جو خواست تا به بیان مطالبی درباره آموزش‌های تخصصی قرآن بپردازد که صلح‌جو در این بخش اظهار کرد: اگر بخواهیم اساتید و قاریان قرآن را از نظر زمانی دسته‌بندی کنیم به نظر می‌رسد برهه پیروزی انقلاب اسلامی، را باید یک نقطه عطف بدانیم و افرادی که قبل از انقلاب قاری قرآن بوده‌اند را باید نسل اول بدانیم که البته پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز نیز دو نسل از قاریان قرآن به ثمر رسیده‌اند.
وی ادامه داد: در مجموع با نگاهی به سه نسل از قاریان جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه می‌رسیم که آموزش‌های نسل اول و دوم، سنتی بوده و در نسل‌سوم نیز زمینه‌هایی برای آموزش‌های جدیدتر ایجاد شده است.

صلح‌جو در ادامه این بخش از سخنان خود اظهار کرد: اگر نظام آموزش کلاسیک برای آموزش قرآن در کشور فرآگیر شود جلسات سنتی قرآن باید به قوت خود باقی بماند زیرا به هر حال برخی از علوم، صرفاً دانش و برخی دیگر فن و تکنیک هستند اما بعضی از برخی از علوم نیز، دانش‌ها، فنون و هنرها را با هم آمیخته‌ و یک معجون جدید به وجود می‌آورند و به نظرم قرائت قرآن هم دانش، هم فن و هم هنر است و در کنار این فنون، صدای زیبا نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که خیلی‌ها دارند و بعضی‌ها هم ندارند.

وی در ادامه یادآور شد: به این دلیل که قرائت قرآن آمیخته‌ای از دانش و تکنیک و هنر است، نمی‌توان همه را در کلاس و در قالب آموزش‌های رایج تعلیم داد و اینجا آن شیوه طلبگی که در کلاس است وجود دارد و باید بعضی از اساتید به نام و درجه یک قرآن، شاگردان خصوصی داشته باشند تا رویه آموزش سنتی قرآن را دنبال کنند و شاگرد و استاد قرآن لحظه‌به‌لحظه با هم کار داشته باشند.

صلح‌جو با عنوان این مطلب که شاید 50 نفر قاری واقعی قرآن در کشور داشته باشیم، گفت: اگر هدفمان این است که آموزش‌های تخصصی قرآن گسترش پیدا کند که البته من هم معتقدم که باید اینطور باشد، علاوه بر ادامه داشتن جلسات سنتی قرآن، آموزش‌های جدید را نیز گسترش دهیم و این آموزش‌های قرآنی را منتشر کنیم تا همه بتوانند وارد این عرصه شوند و باید زمینه‌سازی داشته باشیم و بهترین اساتید کشور را جذب کنیم.

این پیشکسوت قرآنی در ادامه با بیان اینکه باید برنامه آموزشی خوبی در حوزه آموزش‌های تخصصی قرآن تدوین شود، ادامه داد: باید به درستی بدانیم در هر یک از کلاس‌ها و زمینه‌ها باید چه منابعی را تدوین کنیم.

صلح‌جو در این بخش از سخنان خود با بیان اینکه چندین دستگاه حکومتی و غیرحکومتی در کشور فعالیت‌های قرآنی را مدیریت می‌کنند، اظهار کرد: بارها در صداوسیما، کارشناسان و اساتید قرآن، مشکلات و مسائل مربوط به تعدد دستگاه‌های قرآنی و تصمیم‌گیرنده را مورد نقد و بررسی قرار داده و مطالبات جوانان و قاریان و حافظان را بیان کرده‌اند.

وی ادامه داد: بهتر است در کنار روش سنتی آموزش قرآن که در هیئت‌های قرآنی ادامه دارد به یک اجماعی بین نخبگان و اساتید قرآنی برسیم و منابعی که باید قاریان قرآن پشت سر بگذارند تا به آن سطح مورد نظر برسند را تدوین کنیم که البته برای موفقیت در این حوزه باید از نظرات اساتید قرآن استفاده شود.

صلح‌جو در ادامه این بخش از سخنان خود اظهارکرد: در سه دهه‌ای که از انقلاب اسلامی ایران گذشته، به هر حال یک منابعی به دست آمده است اما بعضی از منابع نیز باید متناسب با مقتضیات زمان تدوین شود و آن مواد را به عنوان مواد خام در نظر گرفته و مرتبط با مقتضیات زمان، منابعی با توجه به مقتضیات زمانی بسازیم و برای هر سطح، منابع خاصی مشخص شود و در نهایت این آموزش‌ها گسترش پیدا کند.

صلح‌جو با یادآوری اینکه بحث آموزش‌‌های تخصصی قرآن باید به سازمان‌های خاصی واگذار شود، گفت: بحث آموزش‌های تخصصی باید در سازمان دارالقرآن الکریم و شورای عالی قرآن خلاصه شود و این دو دستگاه باید با همکاری و همفکری هم یک سازوکاری را ایجاد کنند.

وی با بیان اینکه به هر حال نخبگان قرآنی کشور جذب سازمان دارالقرآن الکریم و شورای عالی قرآن هستند، افزود: به ویژه سازمان دارالقرآن الکریم که سابقه طولانی در این حوزه دارد و در زمینه آموزش قرآن دوره‌های متعددی داشته است اما شورای عالی قرآن هم اساتید خوبی دارد که این دو دستگاه با کمک هم می‌توانند فعالیت‌های خوبی در عرصه آموزش‌های تخصصی قرآن داشته باشند.

میرزاجانی اظهار کرد: از سوی شورای عالی قرآن به شورای توسعه فرهنگ قرآنی پیشنهاد کرده‌ایم که یک بازنگری در آموزش‌های تخصصی قرآن داشته باشد تا کسانی که در بخش قاریان و مدرسان قرآن مدارکی را از شورای عالی قرآن دریافت کرده‌اند پس از دریافت مدرک به حال خود رها نشوند و این افراد در راستای ایده‌آل‌های طرح، آموزش‌های لازم را ببینند و این امر شورای عالی قرآن را در رسیدن به اهداف خود کمک می‌کند.